24. Personeelsbeloningen

De langlopende personeelsbeloningen omvatten:

  • andere werknemersvergoedingen op lange termijn waaronder jubileumuitkeringen;

  • verplichtingen als gevolg van arbeidsongeschiktheid en aanvullingen op sociale uitkeringen;

  • verplichtingen in verband met toegezegd-pensioenregelingen 

(in miljoenen euro's)

31 december 2016

31 december 2015

Toegezegd-pensioenregelingen

2

2

Andere langetermijnpersoneelsverplichtingen

29

28

Totaal

31

30

Pensioenverplichtingen

Voor het personeel van de NS groepsmaatschappijen gelden de pensioenregelingen van de volgende pensioenfondsen met vermelding van de aantallen aangesloten actieve deelnemers:

(in aantallen)

31 december 2016

31 december 2015

Spoorwegpensioenfonds

16.514

16.073

Bedrijfstakpensioenfonds Horeca & Catering

2.719

2.835

Bedrijfstakpensioenfonds voor het levensmiddelenbedrijf

991

670

Aanvullende pensioenregeling Servex

149

151

ScotRail

4.665

4.660

East Anglia/Greater Anglia

2.302

2.191

Abellio Transport Holdings

170

78

Abellio London & Surrey

2.120

1.918

Qbuzz

1.829

1.993

In alle gevallen waarin sprake is van aansluiting bij bedrijfstakpensioenfondsen geldt dat NS groepsmaatschappijen geen verplichting hebben tot het voldoen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds, anders dan het voldoen van de toekomstige premies. Evenmin kunnen de NS groepsmaatschappijen rechten doen gelden op eventuele overschotten in de fondsen. Als gevolg hiervan zijn deze toegezegd-pensioenregelingen conform IFRS in deze jaarrekening verwerkt als toegezegde-bijdrageregeling.

Het totale bedrag aan pensioenpremies ten laste van de winst-en-verliesrekening was in 2016 € 131 miljoen (2015: € 96 miljoen).

Pensioenregeling Spoorwegpensioenfonds (toegezegde-bijdrageregeling)

De pensioenregeling voor de bedrijfstak Spoorwegen is ondergebracht bij het Spoorwegpensioenfonds. Deze regeling wordt voor de financiële verantwoording als een toegezegde-bijdrageregeling gekwalificeerd. De premie die met het spoorwegpensioenfonds is overeengekomen, is een vaste, vooraf vastgestelde, jaarlijkse premie, uitgedrukt in een percentage van de pensioengrondslag. In 2016 heeft NS de nominale pensioenpremie van 24% afdragen aan het pensioenfonds. Van de pensioenpremie die aan het Spoorwegpensioenfonds wordt afgedragen, komt 2/3 deel voor rekening van de onderneming en 1/3 deel voor rekening van de medewerkers. De onderneming heeft na betaling van de overeengekomen premie geen verplichting tot het betalen van aanvullende bedragen in geval sprake zou zijn van een tekort bij het pensioenfonds. De actuariële risico’s en de beleggingsrisico’s liggen bij het pensioenfonds en zijn deelnemers. De pensioenkosten worden tot 2035 deels gecompenseerd door de vrijval van de afkoopsom loonkostensprong (noot 22).

De Groep heeft voor de afwikkeling van het premiepad eind 2015 nieuwe afspraken gemaakt met het pensioenfonds ingaande per 1 januari 2016. Het gevolg hiervan is dat een vordering op het spoorwegpensioenfonds ontstaat van circa € 240 miljoen die in 2 jaar zal worden ontvangen. Het werknemersgedeelte van het premiepad (1/3 deel van het bedrag) is als schuld opgenomen en zal de komende jaren tot en met 2022 worden verrekend met de werknemers. Het werkgeversgedeelte van het premiepad (2/3 deel van het bedrag) is toegevoegd aan de afkoopsom loonkostensprong en zal tot 2035 additioneel ten gunste worden verantwoord van de pensioenkosten.

Voor Abellio London & Surrey, Qbuzz en de aanvullende pensioenregeling Servex geldt een toegezegde-bijdrageregeling.

Toegezegd-pensioenregelingen

Abellio Greater Anglia, Abellio ScotRail en Abellio Transport Holdings hebben het beheer van de pensioenregeling voor hun personeel ondergebracht bij het Railways Pension Scheme. Het betreffende fonds is te beschouwen als ondernemingspensioenfonds en de pensioenregeling als een toegezegd-pensioenregeling.

Elk bedrijf is een aangewezen werkgever voor één of meer kostendelingsovereenkomsten binnen het Railways Pension Scheme. Dergelijke kostendelingsovereenkomsten zijn gericht op een pensioen dat gedurende het hele leven uitgekeerd wordt. Het pensioenbedrag is afhankelijk van hoe lang een werknemer een actieve deelnemer is van de pensioenregeling en van zijn salaris bij uittreding uit de regeling (‘eindloonregeling’).

Wegens het karakter van de kostendelingsovereenkomsten worden de verschuldigde bijdragen, ter dekking van zowel de kosten van de opgebouwde uitkeringen als een eventueel tekort tussen de waarde van de activa en de waarde van de pensioenverplichtingen, gezamenlijk gedragen door de werkgever en de bijdragende deelnemers, in een verhouding van respectievelijk 60%/40%. Als gevolg daarvan neemt de werkgever 60% van de totale pensioenlasten en pensioenverplichtingen op de balans op. De Railways Pension Scheme wordt beheerd door de Trustee, Railways Pension Trustee Company Limited. De activa van de regelingen worden belegd via beleggingsfondsen, elk met een verschillend risico- en rendementsprofiel.

De pensioenverplichtingen en het pensioenvermogen zijn gebaseerd op actuariële berekeningen die per 31 december zijn uitgevoerd. Ultimo 2016 bedroeg de nettoverplichting van Abellio Transport Holdings Limited € 2 miljoen (2015: € 2 miljoen). De gemiddelde looptijd van de pensioenverplichting is ongeveer 24 jaar.

Om het karakter van de concessie te weerspiegelen wordt voor Abellio Greater Anglia en Abellio ScotRail het nadelige verschil tussen pensioenverplichtingen en pensioenvermogen opgenomen onder ‘langlopende verplichtingen’ voor zover dit betrekking heeft op de concessieperiode. Het resterende bedrag aan het einde van de concessieperiode wordt niet in de balans opgenomen, omdat het deel uitmaakt van de schulden van de volgende concessiehouder. De nettoverplichtingen bedroegen ultimo 2016 nihil (ultimo 2015: nihil). De gemiddelde looptijd van beide pensioenverplichtingen is ongeveer 20 jaar.

Uitgangspunten toegezegd-pensioenregelingen

Bij de bepaling van de pensioenverplichtingen en het pensioenvermogen zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd (gebaseerd op gewogen gemiddelde):

 

31 december 2016

31 december 2015

Disconteringsvoet

2,9%

3,8%

Loonsomstijging

2,7%

3,4%

Pensioenstijging

2,1%

2,1%

Inflatie

3,2%

3,1%

  • *Tabel voor de levensverwachtingen: 2013 SFO valuation (Greater Anglia en ScotRail) en S1NA tables met CMI 2013 projecties (Abellio Holdings) plus lange termijn verwachting +1,25%.

Samenstelling

De samenstelling van de pensioenverplichtingen is als volgt:

(in miljoenen euro's)

31 december 2016

31 december 2015

Reële waarde van de fondsbeleggingen

1.193

1.221

Contante waarde van de toegezegd-pensioenrechten

1.721

1.700

Nadelig verschil

528

479

Aandeel van de werknemers

-211

-192

Nadelig verschil aan het einde van de concessieperiode

-315

-285

Afwaardering pensioenoverschot

-

-

Netto verplichtingen van de Groep (over de concessieperiode)

2

2

Gevoeligheidsanalyse

Redelijkerwijs mogelijke wijzigingen op balansdatum in een van de relevante actuariële veronderstellingen, waarbij andere veronderstellingen constant blijven, zouden de volgende invloed hebben op de brutoverplichting uit hoofde van toegezegde pensioenrechten:

(verandering met 0,25%) (in miljoenen euro's)

Toename

Afname

Disconteringsvoet

-84

88

Inflatie

89

-85

Toekomstige salarisverhogingen

31

-31

Verandering van de sterfteverwachting met 1 jaar zou een invloed hebben van circa € 43 miljoen (31 december 2015 : € 43 miljoen) op de brutoverplichting.

De invloed van deze wijzigingen op de netto verplichtingen van de Groep over de concessieperiode is naar verwachting beperkt gezien de overdracht van verplichtingen aan het einde van de Greater Anglia-concessie.

Verloop

Het verloop van het pensioenvermogen en van de pensioenverplichtingen is als volgt:

(in miljoenen euro's)

2016

2015

Fondsbeleggingen per 1 januari

1.221

460

Toevoeging nieuw fonds

437

735

Rentebaten

40

36

Pensioenpremies

38

44

Uitbetaalde pensioenen

-75

-30

Administratiekosten

-5

-5

Rendement op fondsbeleggingen, exclusief rentebaten

141

-9

Afname in deelnemers in het fonds

-437

-36

Koersresultaat

-167

26

Fondsbeleggingen per 31 december

1.193

1.221

   

Verplichtingen uit hoofde van toegezegde pensioenrechten per 1 januari

1.700

722

Toevoeging nieuw fonds

698

1.048

Pensioenlasten

64

66

Interestkosten

55

54

Uitbetaalde pensioenen

-75

-30

Netto-actuariële winst of verlies

210

-140

Afname in deelnemers in het fonds

-698

-61

Koersresultaat

-233

41

Verplichtingen uit hoofde van toegezegde pensioenrechten per 31 december

1.721

1.700

Toevoeging nieuw fonds

  

Samenstelling pensioenvermogen

De samenstelling van het pensioenvermogen is als volgt:

(in miljoenen euro's)

31 december 2016

31 december 2015

Aandelen

722

769

Vastrentende waarden

148

80

Vastgoed

121

150

Geldmiddelen

146

134

Overig

56

88

Totaal

1.193

1.221

Pensioenkosten verwerkt in de winst-en-verliesrekening

(in miljoenen euro's)

2016

2015

Pensioenlasten

38

41

Renteresultaat

-

-

Administratiekosten

3

3

Totaal

41

44

Niet gerealiseerde actuariële resultaten

(in miljoenen euro's)

2016

2015

Actuariële winst of verlies als gevolg van:

  

- demografische veronderstellingen

-

-6

- financiële veronderstellingen

-244

145

- aanpassing op grond van ervaringen

35

25

Rendement op fondsbeleggingen, exclusief rentebaten

141

-9

Resultaat veranderingen in de concessie

58

-78

Veranderingen in deelnemersaandeel

23

-61

Totaal

13

16

De Groep verwacht € 47 miljoen aan pensioenlasten te verwerken inzake bovengenoemde toegezegd-pensioenregelingen in 2017.

Andere langetermijnpersoneelsverplichtingen

Hieronder zijn opgenomen jubileumverplichtingen. Voor de berekening van de jubileumverplichtingen wordt de prognosetafel AG2016 gebruikt.

Het verloop van de voorziening is als volgt:

(in miljoenen euro's)

2016

2015

Verplichtingen per 1 januari

28

31

Uitkeringen

-4

-3

Actuarieel resultaat

2

-1

Oprenting

3

1

Verplichtingen per 31 december

29

28

Het kortlopend deel van deze voorziening bedraagt € 4 miljoen.

De gevoeligheden zijn als volgt:

Discontering (-0,5%)

4,4%

4,1%

Loonsomstijging (-0,5%)

-4,1%

-3,8%

Carrierekansen (+25%)

2,8%

2,6%

Ontslagkansen (+25%)

-4,7%

-4,4%