Ontwikkelingen marktordening Nederlandse spoormarkt

Drie ontwikkelingen zullen de komende jaren van invloed zijn op de inrichting van de Nederlandse spoormarkt en daarmee op de positie en de rol van NS: het onderzoek naar marktordening op het Nederlandse spoor door het kabinet, het besluit tot herpositionering van ProRail door het kabinet en Europese besluitvorming aangaande het Vierde Spoorwegpakket.
Op advies van de parlementaire enquêtecommissie Fyra is het kabinet in 2016 een onderzoek gestart naar de marktordening op het Nederlandse spoor. De hiervoor ingestelde onderzoekscommissie zal waarschijnlijk in de tweede helft van maart 2017 met haar bevindingen komen. NS draagt bij aan dit onderzoek door het aanleveren van informatie en data.
De staatssecretaris van IenM heeft in 2016 het voornemen geuit om ProRail te herpositioneren tot zelfstandig bestuursorgaan. Deze verandering en het behoeden van de reiziger voor mogelijk hieruit voortkomende negatieve gevolgen zal in de komende jaren van NS en alle partijen in de sector aandacht vragen. Goede samenwerking en verbinding met ProRail zijn voor NS van groot belang.
Verder heeft de Europese Commissie in 2016 een akkoord bereikt over het Vierde Spoorwegpakket. De komende jaren wordt dit akkoord verder uitgewerkt in wet- en regelgeving. De implementatie van dit pakket zal de zorg en aandacht vragen van alle betrokkenen in de Nederlandse spoorsector, waaronder NS.

Anticiperen op groei met mobiliteitsvisie

Nederland staat de komende decennia voor grote economische, maatschappelijke en duurzaamheidsuitdagingen. Het realiseren van goede verbindingen die beantwoorden aan de behoeften van reizigers, bedrijven en instellingen is een uitdaging waar NS graag een stimulerende bijdrage aan levert. Voortbouwend op het spoorsysteem van vandaag, met een hoge veiligheid en hoog prestatieniveau, tegen redelijke tarieven en in combinatie met een goede borging van maatschappelijke belangen.
Op verschillende tafels wordt op dit moment aan een lange termijn mobiliteitsvisie voor Nederland gewerkt, waaronder in het door IenM geregisseerde OV toekomstbeeld, het mobiliteitsberaad (met onder meer RAI en ANWB) en onder leiding van VNO-NCW (Next Level). NS levert een stevige bijdrage aan deze tafels. In lijn hiermee bracht NS samen met de stadsvervoerders van de vier grote steden halverwege 2016 een mobiliteitsvisie naar buiten.

Druk op de mobiliteitsvraag

Verstedelijking zet wereldwijd door. Ook in Nederland laten ramingen zien dat verstedelijking niet alleen in de Randstad maar ook in andere stedelijke gebieden zoals Eindhoven, Arnhem-Nijmegen en Groningen toeneemt. De druk op de mobiliteitsvraag neemt toe, gedreven door grotere bevolkingsdichtheid gekoppeld aan schaarste van ruimte. De groei van de ‘hubs’ Schiphol, de Rotterdamse haven en de ict-hub (die zich concentreert in Amsterdam, Eindhoven en Groningen) versterkt dit. Als gevolg van de groeiende, geconcentreerde mobiliteitsvraag dreigt de Randstad dicht te slibben en ontstaan knelpunten op verschillende punten in het mobiliteitssysteem: in de vorm van toenemende congestie en vertragingen op de weg, problemen met uitstoot en ruimtebeslag in dichtbevolkte gebieden en volle treinen.
Tegelijkertijd ontwikkelt het mobiliteitslandschap zich in de komende jaren snel met de opkomst van nieuwe vormen van (elektrisch, zelfrijdend, vraaggestuurd) vervoer over de weg en op het spoor die naadloos onderdeel moeten gaan uitmaken van het mobiliteitssysteem. Dit gebeurt tegen de achtergrond van een veranderend sentiment bij met name de jongere generaties, waarbij een verschuiving van bezit naar gebruik ook zijn weerslag vindt op mobiliteit.

NS draagt bij aan mobiliteitsveranderingen

De rode draad die zich aftekent in de mobiliteitsvisie is dat Nederland, om de economische, sociale en duurzaamheidsuitdagingen waar we in de komende decennia voor staan effectief aan te gaan, behoefte heeft aan een sterk OV. Een belangrijke sleutel daarvoor ligt in het verbeteren van de deur-tot-deurreis voor de reiziger. De deur-tot-deurreis moet sneller en gemakkelijker en de ontsluiting van Nederland naar Europa (internationale verbindingen) beter.
NS ziet het als haar taak om samen met partners een grote bijdrage te leveren aan de mobiliteitsuitdagingen waar Nederland voor staat. NS werkt samen met partners (andere vervoerders, marktpartijen en in samenspel met landelijke, regionale en stadsgewestelijke overheden) aan een snellere en gemakkelijker deur-tot-deurreistijd. Onder andere door aansluitingen tussen verschillende vervoersmodaliteiten te optimaliseren, het voor-en natransport te verbeteren met bijvoorbeeld de OV-fiets en goede fietsenstallingen en te werken aan een steeds betere reisplanner en reisinformatie. Wij zien in de komende jaren nog veel kansen om de deur-tot-deurreistijd en het reisgemak voor de reiziger verder te verbeteren. In 2017 werken wij verder aan concretisering van plannen.