GRI-tabel GRI-tabel NS - Application level ComprehensiveGRI-indicatorOmschrijvingVerwijzing en/of directe toelichtingStrategie en analyse G4-1Verklaring van de hoogste beslissingsbevoegde van de organisatie VoorwoordVerslag Raad van BestuurG4-2Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico's en kansenOnze strategieKeuzes voor het NS-portfolioManagen van risico'sDialoog met onze stakeholdersOnze impact op milieu en maatschappijOrganisatieprofiel G4-3Naam van de organisatieN.V. Nederlandse SpoorwegenG4-4Voornaamste merken, producten en/of dienstenProfiel van NSG4-5Locatie van het hoofdkantoor van de organisatieLaan van Puntenburg 100 3511 ER Utrecht Postbus 2025 3500 HA UtrechtG4-6Het aantal landen waar de organisatie actief is Profiel van NSG4-7Eigendomsstructuur en rechtsvormCorporate governanceG4-8Afzetmarkten Profiel van NSCorporate governance - AandeelhouderG4-9Omvang van de verslaggevende organisatieIn het kortProfiel van NSToelichting op de geconsolideerde jaarrekeningG4-10Samenstelling medewerkersbestandProfiel van NSNS in Nederland en EuropaNS als werkgeverWe rapporteren niet over de volgende zaken: b. aantal medewerkers met een vast dienstverband per werknemerscategorie en geslacht. c. Totaal personeelsbestand uitgesplitst naar werknemers en andere hulppersonen en geslacht. d. Totaal personeelsbestand naar regio en geslacht. e. Percentage werkzaamheden van de organisatie dat wordt uitgevoerd door personen die juridisch als zelfstandige worden aangemerkt of door andere personen dan de eigen werknemers/ hulppersonen, werknemers / hulppersonen van toeleveranciers daaronder begrepen. f. Significante schommelingen in het aantal werknemers (zoals seizoenarbeid in de toeristische of agrarische sector)Reden voor niet rapporteren informatie:We hebben besloten om deze gegevens niet toe te voegen, omdat het niet de waarde van ons verslag verhoogt. Als stakeholders hierom vragen zijn we bereid dit in toekomstige verslaggeving op te nemen.G4-11Werknemers onder een collectieve arbeidsovereenkomst 99,0% van alle medewerkers van NS Groep viel in 2016 onder een CAO.G4-12Omschrijving van de toeleveringsketen van de organisatieDuurzaam inkopenWaarde creëren voor de samenleving (in het waardecreatiemodel)NS besteedt per jaar voor ongeveer 1 miljard aan diensten en leveringen van derden, waarvan meer dan de helft aan treinen, infrastructuur, IT, bouw en energie.G4-13Significante veranderingen tijdens de verslagperiodeVoorwoordVerslag van de raad van bestuurNS als werkgeverEr hebben zich geen anderen veranderingen voorgedaan in bijvoorbeeld, locaties, financieringsconstructies en de structuur van de toeleveringsketen.G4-14Uitleg over de toepassing van het voorzorgsprincipe door de verslaggevende organisatieIntegriteit & complianceManagen van risico’sThree lines of defenceWaarom een impactanalyseG4-15Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten, principes die door de organisatie worden onderschrevenMobiliteitsvisie Transport4RandstadToekomstbeeld OVMobiliteitsalliantie manifest Vooruit!Transitiecoalitie EnergieSER EnergieakkoordMeerjarenafspraak 3Green Deal Circulair InkopenNationale Klimaat CoalitieCode verantwoord MarktgedragCode TabaksblatGedragscode verwerking persoonsgegevens OV-chipkaart door OV-bedrijvenSectorakkoord duurzaamheid in bewegingNEVI Handreiking verantwoord inkopenG4-16Lidmaatschappen van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en nationale en internationale belangenorganisatiesKNV, Railforum, VNO/NCW, CER Brussel, UIC Parijs, MVO Nederland, De Groene Zaak, Vereniging Energie, Milieu en Water (VEMW).Materiële aspecten en reikwijdteG4-17Overzicht van alle ondernemingen die in de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen en die niet onder dit verslag vallenReikwijdte en verslaggevingscriteriaG4-18Proces voor het bepalen van de inhoud en specifieke afbakening van het verslag en hierbij gehanteerde uitgangspuntenReikwijdte en verslaggevingscriteriaDialoog met onze stakeholdersG4-19Materiële onderwerpen die tijdens het proces ter bepaling van de inhoud van het verslag zijn vastgesteldMateriële thema’sG4-20Afbakening per materieel onderwerp binnen de organisatieOver de scope van dit verslagReikwijdte en verslaggevingscriteriaDaarnaast geven we waar nodig aanvullend inzicht in de afbakening en reikwijdte van de materiële onderwerpen: 1. Reiziger op 1, 2 en 3 / klanttevredenheid (Klanttevredenheid / Beleving treinen)2. Drempelloos reizen van deur tot deur (Reizen van deur tot deur)3. Punctualiteit (Punctualiteit)4. (Sociale) veiligheid (Sociale veiligheid)5. Duurzaamheid (intern en extern) (Duurzame mobiliteit; Energie, Duurzaam inkopen)6. Transparantie (intern en extern) (Transparantie)7. Financiële positie 22 december 2016(Financiën in het kort)8. Integriteit (Integriteit & compliance)9. Toegankelijkheid (Reizen voor mensen met een beperking)10. Voorzieningen op stations (Beleving stations, 22 december 2016Retail op het station)11. Activiteiten in Europa (Abellio)12. Aantrekkelijke en zorgzame werkgever (Arbeidsveiligheid; NS als werkgever)13. Innovatie (Innovatie)14. Betrouwbaarheid (Managen van risico’s; Operationele prestaties)15. Risicomanagement (Managen van risico’s)G4-21Afbakening van de materiële onderwerpen buiten de organisatieOver de scope van dit verslagReikwijdte en verslaggevingscriteriaWe rapporteren hoofdzakelijk over de eigen activiteiten in Nederland. Waar we rapporteren over keteninformatie wordt dit nadrukkelijk aangegeven. We rapporteren in principe niet over onderaannemers of toeleveranciers.G4-22Gevolgen van een eventuele herformulering van informatie die in een eerder verslag is verstrekt en de redenen voor deze herformuleringReikwijdte en verslaggevingscriteriaDe NS draagt er ieder jaar zorg voor dat de informatie in het verslag aangescherpt wordt. Dit leidt tot herformulering van informatie t.o.v. van eerdere jaarverslagen. Specifieke herformuleringen en de reden daarvoor zijn duidelijk aangegeven in de verslaggeving.G4-23Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslaggevingsperiodes ten aanzien van reikwijdte en afbakeningReikwijdte en verslaggevingscriteriaEr hebben zich geen significante veranderingen voorgedaan ten opzichte van vorig jaar.Overleg met belanghebbendenG4-24Lijst van groepen belanghebbenden die de organisatie heeft betrokkenSchema stakeholderdialoogG4-25Uitgangspunten voor de inventarisatie en selectie van belanghebbendenDialoog met onze stakeholdersG4-26Wijze waarop belanghebbenden worden betrokkenDialoog met onze stakeholdersReikwijdte en verslaggevingscriteria (Reikwijdte)G4-27Belangrijkste onderwerpen en vraagstukken die uit het overleg met belanghebbenden naar voren zijn gekomenDialoog met onze stakeholdersVerslaggevingsprofiel G4-28Verslaggevingsperiode waarop de verstrekte informatie betrekking heeftReikwijdte en verslaggevingscriteria1 januari 2016 t/m 31 december 2016G4-29Datum van het meest recente vorige verslag18-2-2016G4-30VerslaggevingscyclusJaarlijksG4-31Contactpersoon voor vragen over het verslag of de inhoud daarvannsg.jaarverslag@ns.nlG4-32GRI-toepassingsniveau en GRI-tabelReikwijdte en verslaggevingscriteria; GRI tabel.Het assurance-rapport, de geselecteerde onderdelen en het oordeel en de conclusie vindt u via deze link.G4-33Beleid met betrekking tot assurance Corporate governanceReikwijdte en verslaggevingscriteriaBestuursstructuur G4-34De bestuursstructuur van de organisatieCorporate governanceG4-35Proces van sturing en beheersing met betrekking tot de maatschappelijke aspecten van ondernemen en de wijze waarop dit is gedelegeerd naar managers en andere medewerkersOrganisatie van duurzaamheidRaad van BestuurG4-36Beschrijven van veranwoordelijkheden ten aanzien van de economische, milieu en sociale onderwerpen en de betrokkenheid van het hoogste bestuursorgaan hierinOrganisatie van duurzaamheidG4-37Het consultatieproces tussen stakeholders en het hoogste bestuursorgaan ten aanzien van economische, milieu en sociale onderwerpenDialoog met onze stakeholdersStakeholderdialogenG4-38Beschrijving van de samenstelling van het hoogste bestuursorgaan en zijn commissiesPersonalia Raad van Commissarisen; Personalia Raad van Bestuur; Corporate governanceG4-39Rol van de voorzitter van het hoogste bestuurslichaamVerslag van de Raad van BestuurRaad van BestuurExecutive committeeG4-40Nominatie- en selectieproces van de raad van bestuur, commissies en RvCRaad van BestuurRaad van CommissarenGecombineerde remuneratie- en nominatiecommissieDiversiteit & InclusieNS onderschrijft in algemene zin de best practices en principes uit hoofdstuk III van de Nederlandse Corporate Governance Code en past deze toe.G4-41Processen waarmee het hoogste bestuursorgaan waarborgt dat strijdige belangen worden vermeden en gemanaged Corporate governanceRaad van BestuurRaad van CommissarissenNS onderschrijft in algemene zin de best practices en principes uit hoofdstuk III van de Nederlandse Corporate Governance Code en past deze toe.G4-42Rol van het hoogste bestuursorgaan en leidinggevenden in de ontwikkeling, goedkeuring en herziening van de bedrijfsstrategie, missie, doelen etc. in relatie tot economische, milieu- en sociale impactRaad van BestuurExecutive CommitteeOrganisatie van duurzaamheidG4-43Beschrijving van de maatregelen die zijn genomen om kennis over economische, milieu en sociale onderwerpen van het hoogste bestuursorgaan verder te ontwikkelenOrganisatie van duurzaamheidDaarnaast wordt jaarlijks een keuze gemaakt uit kennisdelings- of inspiratiebijeenkomsten waar RvB leden naar toe gaan. Afgelopen jaar was dit oa de Nationale Klimaattop, Inspiration 360 en Springtij.G4-44a. Evaluatieproces voor de eigen prestaties van het hoogste bestuurslichaam, in relatie tot economische, milieu gerelateerde en sociale prestaties. b. Beschrijving van de acties die genomen zijn naar aanleiding van de evaluatie van de prestaties van het hoogste bestuurslichaam in relatie tot economische, milieu gerelateerde en sociale prestatiesVerslag van de Raad van BestuurVerslag van de Raad van CommissarissenOnze strategieOrganisatie van duurzaamheidCorporate governanceDe Raad van Bestuur evalueert eenmaal per jaar het eigen functioneren.De RvC evalueert in principe elk jaar het eigen functioneren en laat zich om de paar jaar extern evalueren (begin 2016 laatste keer). Specifiek in 2015 en 2016 hebben de RvC en RvB gesproken over de nieuwe strategie van NS waarvan ook de maatschappelijke rol van NS onderdeel is. Deze nieuwe strategie en bijbehorende nieuwe Top structuur en organisatieveranderingen zijn in 2016 ingevoerd. In het verslag van de Raad van Bestuur en Onze strategie is hier meer over te lezen.G4-45Procedures van het hoogste bestuurslichaam ten aanzien van het management van economische, milieu gerelateerde en sociale prestaties en risico's alsmede de consulatie van belanghebbenden op dit gebiedManagen van Risico'sOrganisatie van duurzaamheidDialoog met onze stakeholderConform de Code is de raad van bestuur verantwoordelijk voor de voor NS relevante maatschappelijke aspecten van ondernemen (MVO) en de raad van bestuur legt hierover verantwoording af aan de raad van commissarissen en de Algemene Vergadering.G4-46Rol van het hoogste bestuurslichaam bij het beoordelen van de effectiviteit van de het risicomanagement van de organisatie ten aanzien van economische, milieu en sociale onderwerpenIntegriteit & complianceManagen van risico'sG4-47Frequentie van de evaluaties van het hoogste bestuurslichaam ten aanzien van de economische, milieu en social impact, risico's and kansenVerslag van de RvBVerslag van de RvCIntegriteit & complianceOrganisatie van duurzaamheidManagen van risico'sTevens hebben de Duurzaam Ondernemen Council 4x en de Duurzaam Ondernemen werkgroep 12x vergaderd.Terugkoppeling naar bestuur is obv actiepunten geformuleerd in de Council of behandelingsvoorstellen met verzoek tot besluitvorming over beleid, zoals afvalmanagement en energiemanagement.G4-48Het hoogste orgaan/commisie die het jaarverslag controleert en goedkeurt, en zorgdraagt dat materiële onderwerpen gedekt zijnOver dit verslagOrganisatie van duurzaamheidMateriële thema’sHet hoogste orgaan die het jaarverslag controleert en goedkeurt is de Raad van Commissarissen.G4-49Proces van communicatie van kritische aandachtpunten naar het hoogste bestuurslichaam Organisatie, governance en Rapportage risico-identificatie en beheersing Integriteit & complianceWe hebben de klokkenluidersregeling voor het anoniem uiten van zorgen. Medewerkers kunnen ook melding maken bij NS vertrouwenspersonen. Extern hebben we voor klanten en belanghebbenden diverse communicatiekanalen.Integriteit & Compliance is betrokken bij de identificatie en analyse van compliance-risico's, voorbereiding van beleid, communicatie, training en awareness, monitoring en rapportage op het gebied van compliance en integer gedrag. Integriteit & Compliance werkt samen met diverse NS-stafafdelingen die daar ook bij betrokken zijn.G4-50Beschrijving van de aard en het totaal aantal kritische aandachtspunten dat gecommuniceerd is naar het hoogste bestuurslichaam en de mechanismen die worden toegepast om deze zorgen op te lossenConcernrisico'sGecombineerde remuneratie- en nominatiecommissieCorporate governance codeIn 2016 is eenmaal gebruik gemaakt van de klokkenluidersregeling. Er zijn 116 meldingen binnengekomen bij de vertrouwenspersonen, waarvan 38 gingen over ongewenst gedrag, (seksuele) intimidatie, discriminatie of pestenG4-51Beloningsbeleid voor het hoogste bestuurslichaam alsmede senior-management en leidinggevenden Beloning van de Raad van BestuurG4-52Het proces van het bepalen van beloning, waaronder het betrekken van consultants bij het vaststellen hiervan alsmede welke relatie zij hebben met de organisatieGecombineerde remuneratie- en nominatiecommissieG4-53Beschrijving van de wijze waarop standpunten van stakeholders in het beloningsbeleid worden meegenomenDialoog met onze stakeholdersWe bespreken de remuneratie met onze Raad van Commissarissen en onze aandeelhouder op basis van referentiegroepen. Via de aandeelhouder is sprake van een sterke invloed van de politiek en de maatschappij als geheel op het beloningsbeleid. In de stakeholderdialoog wordt het onderwerp Beloningsbeleid niet als een materieel thema gezien bij NS. G4-54De verhouding van het jaarsalaris van de best betaalde medewerker in de organisatie in elk land van significante bedrijfsactiviteiten tot de mediaan van het jaarsalaris van alle werknemers Jaarrekening - Beloning van bestuurders, Interne salarisverhoudingRatio jaarsalaris best betaalde medewerker/mediaan jaarsalaris alle werknemers: 9G4-55De verhouding van de procentuele groei van de jaarlijkse beloning voor de best betaalde persoon van de organisatie in elk land van significante bedrijfsactiviteiten tot de mediaan van deze toename voor alle werknemers Ratio procentuele groei jaarsalaris best betaalde persoon / mediaan toename salaris alle werknemers:-10% Ethiek en integriteit G4-56Beschrijving van de door de organisatie gehanteerde waarden, principes, standaarden en gedragsnormen, zoals een gedragscodeCorporate Governance codeIntegriteit & ComplianceGedragscodeZorg voor privacyG4-57Beschrijving interne en externe processen voor het zoeken van advies op gebied van ethiek en wettelijk gedrag, en onderwerpen met betrekking tot organisatorische intigriteit, zoals hulp- of advieslijnenCorporate governance CodeExterne accountantIntegriteit & complianceZorg voor PrivacyReizigers kunnen zich richten tot onze klantenservice en we zijn aangesloten bij diverse klachten en geschillencommissies.NS medewerkers kunnen advies inwinnen bij het Adviesteam Integriteit (afdeling Integriteit & Compliance). Daarnaast kunnen medewerkers terecht op het integriteitsportaal op iNSite. Op het portaal is alles te vinden over gedrag en integriteit binnen NS: informatie, maar ook de beschikbare hulp.G4-58Beschrijving van interne/externe processen voor het rapporteren van zorgen over onethisch/onwettig gedrag, en onderwerpen over organisatorische integriteit (klokkenluider- procedures/hotlines) Corporate governance codeIntegriteit & complianceNS medewerkers en oud-medewerkers van NS, maar ook voor uitzendkrachten, zzp-ers, gedetacheerden, stagiairs en alle anderen die voor NS werken of hebben gewerkt kunnen een (mogelijke) misstand of schending van de NS Gedragscode of andere regelgeving melden bij het Meldpunt Integriteit. Tevens hebben we een klokkenluidersregeling, vertrouwenspersonen en een NS klachtencommissie voor medewerkers. Externe partijen, zoals leveranciers, aannemers en adviseurs met wie NS zaken doet of heeft gedaan kunnen ook een melding doen bij het Meldpunt. Reizigers kunnen zich richten tot onze klantenservice en we zijn aangesloten bij diverse klachten en geschillencommissies.Specifieke materiële indicatoren waarover NS rapporteertBedrijfseconomisch Aspect: Economische prestaties (Materieel thema: Financiële positie)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Over de Scope van dit VerslagOnderliggend resultaat uit bedrijfsactiviteitenVerbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-EC1Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerdJaarrekeningFinancien in het kortG4-EC2Risico's en kansen door klimaatverandering die van wezenlijke invloed kunnen zijn op de operatie, financiën, of andere implicaties heeftIn bredere zin draagt NS bij aan het maatschappelijk debat omtrent klimaatverandering.Hoewel klimaat nog niet als concernrisico wordt meegenomen, is NS zich hier terdege van bewust. De risico's van klimaatverandering hebben met name betrekking op extremere weersomstandigheden. Hierdoor moet NS zich voorbereiden op weersomstandigheden die uitdagend zijn voor het borgen van de kwaliteit van onze dienstverlening. Hieraan gerelateerde kosten hebben betrekking op het in werking moeten stellen van een gewijzigde dienstreleging, potentiele kosten als gevolg van potentiele langdurige vertragingen, beschadiging van materieel en als gevolg hiervan, een lagere klantbeoordeling- en tevredenheid. Wij zien echter ook kansen: in 2016 rijden al 73% van onze treinen in Nederland op groene stroom, op windenergie om precies te zijn. In 2017 rijden al onze elektrische treinen in Nederland op deze schone stroom. Onze klanten kunnen dan volledig klimaatneutraal reizen. Door het meer benadrukken hiervan in onze klantpropositie, zeker ook naar vaste (zakelijke) klanten kan een bijdrage worden gerealiseerd in onze financiële resultaten. Wij stimuleren het maatschappelijk debat over klimaatverandering onder andere als deelnemer van de Nationale Klimaatcoalitie. We willen transitie naar duurzamer vervoer stimuleren bijvoorbeeld als initiatiefnemer van de Sustainable Mobility Pledge, die inmiddels door 30 bedrijven is ondertekend en als aanbieder van gedragsveranderingsprogramma's ter bevoordering van duurzame mobiliteit. G4-EC3Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde uitkeringenplan van de organisatieJaarrekening - PensioenG4-EC4Significante financiële steun van een overheidNS heeft geen significante financiële steun van een overheidsorganisatie ontvangenMilieu Aspect: Energie (Materieel thema: Duurzaamheid (intern en extern))G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema) Materiële thema's EnergieIn 2017 alle treinen op groene stroomAanvullende informatie: www.ns.nl/mvoberekeningenIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-EN3Energieverbruik binnen de organisatie (incl. verbruik van en hoeveelheid fossiel en niet-fossiel, methodes/standaarden en conversiefactoren)EnergieZie ook: www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN4Energie consumptie buiten de organisatie (incl. hoeveelheid, standaard/methodes en conversiefactoren)Milieu-impact: emissies, landgebruik, afval, water en geluidZie ook: www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN5Energie-intensiteitsratio (incl. hoeveelheid, standaard/methodes en conversiefactor)EnergieZie ook: www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN6Energiereductie door efficiënties (incl. hoeveelheid, standaard/ methodes en conversie factor)EnergieZie ook: www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN7Reducties in de energiebehoefte van verkochte producten/diensten (incl. hoeveelheid, standaard/methodes en conversie factor) EnergieZie ook: www.ns.nl/mvoberekeningenAspect: Emissies (Materieel thema: Duurzaamheid (intern en extern))G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sEnergieIn 2017 alle treinen op groene stroomIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.Aanvullende informatie: www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN15Directe emissies (scope 1) van broeikasgassen, incl. hoeveelheid, standaard/methodes van meten en coversiefactor EnergieWij stoten in Nederland directe emissies uit bij het energieverbruik van onze dieseltreinen, gas in onze gebouwen en brandstof van onze bussen. Dit komt neer op 80 kiloton CO2.G4-EN16Indirecte emissies (Scope 2) van broeikasgassen, incl. hoeveelheid, standaard/methodes van meten en coversiefactorEnergieWij stoten in Nederland indirecte emissies uit bij het energieverbruik van onze elektrische treinen, elektriciteit en warmte van onze gebouwen.Dit komt neer op 166 kiloton CO2.G4-EN17Andere indirecte emissies (Scope 3) van broeikasgassen, incl. hoeveelheid, standaard/methodes van meten en coversiefactorOnze impact op de maatschappijZie ook: www.ns.nl/mvoberekeningenIn de keten worden de emissies van voor- en natransport lopend, per fiets, auto en bus/tram/metro berekend. Hiervoor wordt ook de voorketen meegenomen (well-to- wheel). Daarnaast worden De CO2-emissies van ProRail (ook voor facilitair) en van het materieel, de productie en het onderhoud van treinen meegenomen.G4-EN18Emissie-intensiteitsratio van broeikasgassen (incl. methode van meten)UitstootEnergieAanvullende informatie: www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN19Beschrijving van de reductie van de emissie van broeikasgassen behaald door genomen initiatieven (incl. hoeveelheid reductie, andere gassen opgenomen in berekening, basisjaar voor berekening, methode van meten, en toewijzing aan scope 1, 2 of 3)EnergieIn 2017 alle treinen op groene stroomOnze impact op de maatschappijZie ook: www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN20Emissies van Ozonafbrekende stoffen, incl. hoeveelheid, standaard/ methodes van meten en bron van emissiefactorenIndicator is niet materieel voor NS doordat wij geen grote emitter van deze stoffen zijn.G4-EN21Hoeveelheid significante luchtemissies: NOx, SOx, POP, VOC, HAP, PM. Incl. methode van meten en bron voor emissiefactorenWij rapporteren over CO2 uitstoot wat veruit het grootste aandeel in onze emissies is. Door sturing op minder CO2 uitstoot en efficientie in energieverbruik zullen de hiergenoemde emissies ook verminderenAspect: Afvoer van water en afval (Materieel thema: Duurzaamheid (intern en extern))G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Afval verminderenVerbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema) Materiële thema'sIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.Aanvullende informatie over www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN22Totale waterverbruik naar kwaliteit en bestemming, inclusief meetmethode/standaard en aannamesDeze indicator is niet materieel voor NS, welke als mobiliteitsbedrijf geen grootverbruiker is van water. Daarnaast opereert NS niet in landen en regio's waar een watertekort heerst. De geringe milieu impact van water blijkt ook uit de milieu impact analyse.G4-EN23a. Gewicht van afval per type en afvalverwerkingsmethode (hergebruik, recycling, verbranding etc.). b.Vaststelling van de afvalverwerkingsmethodeAfval verminderenAfval wordt gescheiden afgevoerd bij NS ten behoeve van recycling en het restafval wordt verbrand met energieterugwinning.We hebben geen grote stromen gevaarlijk afval.G4-EN24Totaal aantal en volume van significante lozingenWij werken aan het verminderen van lozingen op het spoor door open toiletsystemen te vervangen door gesloten toiletsystemen. Het doel is deze in 2030 voor 100% te hebben vervangen. In 2016 werd een percentage van 64%aan “schone” bakken bereikt (loost dus geen of gezuiverd water op de baan) Daarmee moeten we vanaf 2017 nog36%vervangen. G4-EN25Gewicht van de getransporteerde, germporteerde, geëxporteerde of behandelde afval wat gevaarlijk is geacht onder de Bazel conventie 2 Annex I, II, III en VIII, en het percentage van getransporteerde afval dat internationaal vervoerd isIndicator is niet materieel voor NS doordat wij geen grote stromen gevaarlijk afval hebben.G4-EN26Identiteit, grootte, beschermde soort en biodiversiteitswaarde van waterdieren en andere relevante levende wezens die bernvloed zijn door het afvoer water van de organisatieIndicator is niet materieel voor NS, doordat wij geen lozingen op het water verrichten.Aspect: Producten en Diensten (Materieel thema: Duurzaamheid (intern en extern))G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sNS als werkgever In het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-EN27Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatieEnergieDuurzame mobiliteitOnze impact op de maatschappijAanvullende informatie over www.ns.nl/mvoberekeningenG4-EN28Percentage producten dat is verkocht en waarvan de verpakking is ingezameld, naar categorieGeen materieel thema, omdat NS geen producent van artikelen is die een verpakking hebben.Aspect: Compliance (Materieel thema: Integriteit)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Organisatie van duurzaamheidIntegriteit & complianceGelijk speelveldMateriële thema'sIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-EN29Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties voor niet-naleving milieu wet-en regelgeving.♦ NedTrain: Bestuurlijke strafbeschikking (€ 5.500,=) van Ministerie van Veiligheid en Justitie vanwege overtreding Wet milieubeheer.♦ NS Stations: meerdere last onder dwangsom in verband met geuroverlast en verkeerde lozing Sociaal Aspect: Werkgeverschap (Materieel thema: Aantrekkelijke en zorgzame werkgever)DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sNS als werkgeverIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-LA1Totaal aantal (nieuwe) werknemers en personeelsverloop per leeftijdsgroep en geslachtNS als werkgever - Onze medewerkersDe Nederlandse NS populatie bestond uit 21.488 medewerkers, waarvan 4.338 nieuwe werknemers.In 2016 was het personeelsverloop 17,5%.G4-LA2Uitkeringen aan voltijdwerknemers die niet beschikbaar zijn voor tijdelijke of part-time werknemers, per grootschalige activiteitAlle vormen van beloningen zijn ook voor deeltijdmedewerkers beschikbaar.G4-LA3Terugkeer naar werk na ouderschapsverlof en retentieratio Indicator is niet materieel voor NS, omdat we hier de wetgeving volgen.Aspect: Relatie medewerkers/management (Materieel thema: Aantrekkelijke en zorgzame werkgever)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sNS als werkgeverIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-LA4Minimale opzegtermijnen (vastgelegd in de CAO) voor het informeren van werknemers en hun vertegenwoordigers over grote operationele veranderingenDe minimale opzegtermijn betreft 1 maand, zoals opgenomen in de CAO.Aspect: Veiligheid en gezondheid op het werk (Materieel thema: Aantrekkelijke en zorgzame werkgever)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sArbeidsveiligheidIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-LA5Percentage van het totale personeelsbestand dat is vertegenwoordigd in formele gezamenlijke arbo- commissies van werkgevers en werknemers die bijdragen aan de controle op en advies over arbo-programma'sArbeidsveiligheidVia de OR is 100% van alle medewerkers vertegenwoordigd in arbocommissiesG4-LA6Aard en aantallen van letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio en geslachtArbeidsveiligheidZiekteverzuimG4-LA7Werknemers met hoog risico op uitval of ziektes als gevolg van hun beroepArbeidsveiligheidZiekteverzuimNS heeft analyse gedaan naar het gehele "verschijnselenpallet" geheten Pyscho- Sociale Arbeidsbelasting (PSA). Activiteiten daarbinnen zijn gericht op de functies van machinist, hoofdconducteur en servicemedewerker en gerelateerd aan van buiten komend onheil (zelfdodingen, agressie) wat PTSS-klachten veroorzaakt. Voor opvang en voorkoming van deze klachten heeft NS in 2016 specialistische hulp gecontracteerd. Tevens zijn in 2016 voor iedereen testen beschikbaar gesteld om de mentale en fysieke fitheid te checken en eventueel met begeleiding te verbeteren.G4-LA8Afspraken over arbo- onderwerpen (veiligheid en gezondheid) vastgelegd in formele overeenkomsten met vakbondenArbeidsveiligheidSociale veiligheidVia de OR is 100% van de medewerkers vertegenwoordigd in arbocommissiesIn april 2015 is een agressie-akkoord gesloten tussen vakbonden en directie NSR. In de cao 2015-2017 zijn er vervolgafspraken gemaakt op het onderwerp duurzame inzetbaarheid.Aspect: Training en opleiding (Materieel thema: Aantrekkelijke en zorgzame werkgever)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sLeren bij NSTrends in de arbeidsmarktSociaaleconomische impact door opleidingen, inzetbaarheid medewerkers en diversiteitIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-LA9Gemiddeld aantal uur training per werknemer (per werknemerscategorie en geslacht)Leren bij NSHet gemiddeld aantal uur training per werknemer in 2016 komt dit neer op 24,5 uur, exclusief e-learning training.G4-LA10Geimplementeerde programma's voor de ontwikkeling en employabiliteit van werknemers en voor hulp bij het beëindigen van de carriere Leren bij NSMobiliteitG4-LA11Percentage werknemers dat regelmatig feedback ontvangt op hun geleverde prestaties en carriere ontwikkelingen100% van de medewerkers worden op regelmatige basis ingelicht over hun prestatie- en loopbaanontwikkelingAspect: Diversiteit en gelijke kansen (Materieel thema: Aantrekkelijke en zorgzame werkgever)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sDiversiteit en InclusieIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-LA12Samenstelling van bestuurslichamen en onder- verdeling van werknemers per categorie, naar geslacht, leeftijdsgroep en andere indicatoren van diversiteitVrouwen in de topOnze medewerkersExecutive CommitteeRvB - CVsRvC - CVsAspect: Gelijke beloning (Materieel thema: Aantrekkelijke en zorgzame werkgever/Transparantie (intern en extern) )G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sGecombineerde remuneratie- en nominatiecommissieJaarrekening - RemuneratieIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze un weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-LA13Verhouding tussen basissalarissen en beloning van mannen en vrouwen naar werknemercategorie en bedrijfslocatieDe verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen is gelijk.Society Aspect: Anti-corruption (Materieel thema: Integriteit)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sGecombineerde remuneratie- en nominatiecommissieJaarrekening - RemuneratieIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze un weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-SO3Aantal en percentage van operaties gescreend op risico's gerelateerd aan corruptie, en significante risico's geidentificeerdIntegriteit & complianceG4-SO4Communicatie en training over anti-corruptie beleid en proceduresIntegriteit & complianceG4-SO5Bevestigde incidenten van corruptie, en genomen acties/maatregelenVerslag van de Raad van CommissarissenIntegriteit & complianceAspect: Anti-competitive behavior (Materieel thema: Integriteit)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sIntegriteit & complianceIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren. In de paragraaf 'Organisatie van duurzaamheid' staat gegeven welke rollen en verantwoordelijkheden we hebben opgesteld om invulling te geven aan het sturen op de materiële onderwerpen.G4-SO7Aantal juridische procedures naar aanleiding van concurrentieverstorend gedrag, anti-trust en monopolievorming; en de uitkomsten hiervanJuridische nasleep aanbesteding OV in LimburgAspect: Compliance (Materieel thema: Integriteit)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sIntegriteit & complianceIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-S08Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van wet- en -regelgeving♦ NedTrain: boetebeschikking van Inspectie SZW (€ 18.000,-) in verband met overtreding Arbeidsomstandighedenwet n.a.v. een arbeidsongeval;♦ NS Reizigers: boete Arbeidsinspectie € 3.000,- voor incident in Breda waar een medewerker van een trede in het personeelsverblijf is gegleden.♦ NS Stations: last onder dwangsom € 100.000,- niet-naleving brandveiligheidsvoorschriften in fietsenstallingAspect: Veiligheid van klanten (Materiële thema's: Reiziger op 1, 2 en 3 / klanttevredenheid/(Sociale) veiligheid)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sSociaaleconomische impact door veiligheidSociale veiligheidSpoorwegveiligheidIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-PR1Percentage significante product-en servicecategorieën waarvoor de impact voor gezondheid en veiligheid wordt beoordeeldSociale veiligheidSpoorwegveiligheidSociaaleconomische impact door veiligheidVoor alle stations en onze operaties worden de veiligheidsaspecten beoordeeldG4-PR2Totaal aantal gevallen vanniet-naleving van regelgeving en gedragscodes betreffende gezondheids- en veiligheidsaspecten van producten en diensten gedurende de levensduur, naar type resultaatSpoorwegveiligheidAspect: Etikettering van producten en diensten (Materieel thema: Reiziger op 1, 2 en 3 / klanttevredenheid)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sBeleving van de treinreisKlanttevredenheidVerbeterde reisinformatieInformatie bij verstoringenIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-PR3Type product- en dienstinformatie dat verplicht is als gevolg van procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisenAlgemene voorwaarden avr nsG4-PR4Totaal aantal gevallen vanniet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende informatie over en etikettering van producten en diensten, naar type resultaatBij de Geschillencommissie zijn in 2016 4 klachten (deels) gegrond verklaard en 2 klachten zijn geschikt.G4-PR5Resultaat van klanttevredenheidsonderzoekKlanttevredenheidKlanttevredenheid OV chipkaartAspect: Privacy van klanten (Materieel thema: Reiziger op 1, 2 en 3 / klanttevredenheid)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sZorg voor privacy Zie ook: www.ns.nl/privacyIn het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.G4-PR8Totaal aantal onderbouwde klachten met betrekking tot inbreuk op privacy van klanten en het verlies van klantgegevensBij de Geschillencommissie Openbaar Vervoer is 1 gegronde klacht binnengekomen. Ook is er 4 keer melding gemaakt van datalekken met risico op nadelige gevolgen voor de klantAspect: Compliance (Materieel thema: Integriteit)G4-DMAa. Vermeld waarom het onderwerp materieel is en de impact van het onderwerp. b. Vermeld hoe de organisatie omgaat met het materiële onderwerp en de impact ervan. c. Evaluatie van de managementaanpak.Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie (Schema)Materiële thema'sActiviteiten en prestaties in 2016 In het schema "Verbinding van onze materiële onderwerpen met KPI's en strategie" staan onze materiële onderwerpen besproken, hoe deze hun weg hebben gevonden in onze strategie, hoe we dit hebben doorvertaald in KPI's en welke risico's we hiermee mitigeren.NS heeft op het hoofdrailnet in Nederland het exclusieve recht tot het aanbieden van openbaar vervoer. Met de concessie verlener, de Nederlandse Staat, zijn prestatie-afspraken gemaakt welke zijn vastgelegd in de Vervoersconcessie Hoofdrailnet 2015-2024, evenals Spoorbeleidsdoelen welke zijn opgenomen in de Lange Termijn Spooragenda. De prestaties van NS worden gemeten door middel van Prestatie-indicatoren van de vervoersconcessie. Dit onderwerp komt niet concreet terug in de materialiteitsmatrix, daar zij overkoepelend is, en tot uitdrukking komt in, de andere materiele thema's.G4-PR9Monetaire waarde van significante boetes door niet-naleving wet-en regelgeving betreft het aanbod en gebruik van producten en servicesBoete € 500.000,- vanwege bodemwaarde Vervoercapaciteit in de spits HSL Zuid